De Hersenstichting heeft met € 149.851 bijgedragen aan onderzoek van UMC Groningen. Het onderzoek staat onder leiding van Marie-José van Tol. De onderzoekers willen weten hoe Preventieve Cognitieve Therapie helpt om terugval na herstel van een depressie te voorkomen. In 2019 waren er in Nederland meer dan een half miljoen mensen met een depressie. Bijna de helft krijgt te maken met een terugval na herstel.

Eenmaal uit de put val je er makkelijk weer in

We maken allemaal weleens iets vervelends mee. Een lastige situatie op het werk bijvoorbeeld, of een kleine ruzie met je partner. Dat is niet leuk, maar de meeste mensen pakken daarna de draad weer op. Maar als je eerder in je leven al eens een depressie hebt gehad, kan zo’n klein negatief moment veel gevolgen hebben. Je kunt weer terugvallen in je depressie.

Mensen blijven daarom vaak de medicijnen slikken die ze tijdens een depressie kregen. Ze doen dat liever niet, maar vaak komt de depressie weer terug als ze stoppen met de medicijnen.

Er is wel een behandeling die goed lijkt te werken, ook op de langere termijn: Preventieve Cognitieve Therapie (PCT). De behandeling bestaat uit 8 sessies met een therapeut. Alleen, de behandeling werkt maar bij een deel van de patiënten.

Een behandeling die terugval voorkomt

De onderzoekers willen weten waarom PCT bij sommige mensen wel werkt en bij andere niet. Ze willen vooral weten wat er precies verandert bij de mensen bij wie de behandeling goed werkt. Dat helpt om betere behandelingen te ontwikkelen, waarmee depressie voorkomen kan worden.

“We hebben nu aanwijzingen dat het versterken van positieve gedachten en gevoelens kan helpen beschermen tegen negatieve gevoelens en terugval in depressie. Dat geeft nieuwe inzichten voor het behandelen en voorkomen van depressie.”

Marie-José van Tol, onderzoeker

Tijdens het onderzoek wordt er gekeken naar verschillende dingen. Hoe de deelnemers aan het onderzoek zich voelen bijvoorbeeld. Ook wordt de activiteit in de hersenen in beeld gebracht met een scan.

De onderzoekers denken dat mensen die hun hersenen minder goed kunnen sturen, meer kans hebben op terugval bij een depressie. Ze verwachten dat de frontale hersenschors bij deze mensen minder goed meedoet. Dit deel van de hersenen is belangrijk voor het bijsturen van de heftigheid van gevoelens.

Waarom steunt de Hersenstichting dit onderzoek?

Als PCT zo goed helpt als de onderzoekers denken, zorgt dit ervoor dat mensen na een depressie minder vaak terugvallen. Dit onderzoek draagt bij aan de doelstelling van de Hersenstichting: minder sterfte en ziektelast door hersenaandoeningen. Daarom heeft de Hersenstichting het project gesteund met € 149.851.

Meer over het onderzoek

Het onderzoek is inmiddels afgerond. Er hebben 50 mensen aan het onderzoek meegedaan. Zij zijn in de afgelopen 5 jaar allemaal minstens 2 keer depressief geweest. Op het moment van het onderzoek waren ze niet depressief en gebruikten ze ook geen medicijnen tegen depressie.

De deelnemers werden verdeeld in 2 groepen:

Groep 1: deelnemers kregen 8 sessies PCT.

Groep 2: deelnemers moesten 3 maanden wachten en kregen daarna 8 sessies PCT.

Welke resultaten zijn bereikt en wat betekent dit?

Na het onderzoek bleek dat de deelnemers die direct de behandeling kregen, stabieler bleven. Ze hadden weinig depressieve klachten en juist meer positieve gedachten. Ook voelden zij zich positiever in het dagelijks leven. Dat was anders bij de groep die moest wachten op de behandeling. Ze hadden minder plezier en meer depressieve klachten. De behandeling had geen invloed op het piekeren van de deelnemers. Beide groepen bleven dat evenveel doen.

Ook bleek dat de behandeling helpt bij het omgaan met negatieve gedachten in het dagelijks leven. Mensen gaven aan dat ze beter om kunnen gaan met vervelende situaties. Dat was ook te zien in de scans van de hersenen. Die hoefden minder hard te werken om negatieve gevoelens bij te sturen, of positieve gevoelens sterker te maken.

Dit onderzoek laat zien dat mensen na een depressie veel hebben aan Preventieve Cognitieve Therapie. Die leert hun beter om te gaan met negatieve gebeurtenissen en verkleint de kans om in een depressie terug te vallen.

Wat is de volgende stap?

In een volgend onderzoek kan bekeken worden welke veranderingen op lange termijn het beste beschermen tegen een terugval. Ook kan onderzocht worden welke onderdelen uit de therapie het meeste effect hebben. Zo kunnen mensen in de toekomst nog beter behandeld worden.

Meer weten?

Op de website voorkomdepressie.nl vindt u meer informatie over terugval na depressie.