De Hersenstichting draagt met € 100.000 bij aan MOCIA, een onderzoeksprogramma onder leiding van neurowetenschapper Esther Aarts. Doel is om een programma te ontwikkelen waarmee ouderen hun leefstijl kunnen veranderen. Doordat zij gezonder gaan leven blijven ook de hersenen gezonder. Dit kan het risico op hersenaandoeningen verkleinen en de gevolgen van veroudering en hersenziektes uitstellen.
Zorgen over onze oude dag
We worden steeds ouder, waardoor we langer van het leven kunnen genieten. Maar er zijn ook nadelen. De kans op hersenaandoeningen zoals dementie wordt hierdoor steeds groter. Zo hadden in 2021 naar schatting bijna 300.000 mensen in Nederland dementie. In 2040 zijn dat er door vergrijzing naar verwachting meer dan 500.000.
Veel mensen met dementie krijgen problemen met hun denkvermogen. Je kunt bijvoorbeeld steeds moeilijker dingen onthouden. Ook wordt het steeds lastiger om nieuwe dingen te leren en kun je slecht je aandacht bij iets houden.
Er is helaas nog geen medicijn om dementie te genezen. Wel ontdekken wetenschappers steeds meer over het voorkomen en uitstellen van dementie. Een deel van de oplossing lijkt te liggen in een gezonde leefstijl. Maar hoe precies, dat is nog een grote vraag.
Hoe passen de puzzelstukjes in elkaar?
Uit eerder onderzoek in Finland blijkt dat bepaalde dingen belangrijk zijn voor het denkvermogen. Op sommige van die dingen heb je zelf invloed, zoals een gezonde leefstijl. Belangrijk voor een gezonde leefstijl zijn bijvoorbeeld (een combinatie van):
- bewegen en sporten
- gezond eten
- voldoende uitdaging voor de hersenen
- goede controle van de gezondheid van hart en bloedvaten
Het is nog niet duidelijk voor wie en hoe zulke veranderingen in leefstijl het geheugen verbeteren. De onderzoekers willen daarom weten wat het effect van gezonder leven is op het denkvermogen bij verschillende mensen. Ook willen ze onderzoeken wat er precies verandert in de hersenen. Daarbij kijken ze ook naar de invloed die de darmen en de hersenen op elkaar hebben.
Met die kennis willen de onderzoekers een behandeling op maat ontwikkelen. Deze helpt mensen om gezondere keuzes te maken die passen in hun eigen thuissituatie.
Waarom steunt de Hersenstichting dit onderzoek?
De Hersenstichting zet zich in voor gezonde hersenen voor iedereen. We weten dat een gezonde leefstijl hiervoor heel belangrijk is. Met het MOCIA-project leren we welke aanpassingen in leefstijl helpen om je denkvermogen te verbeteren als je ouder wordt. Zo kunnen mensen passende hulp krijgen hun hersenen gezond te houden. Daarom steunt de Hersenstichting dit onderzoek met € 100.000.
Meer over het onderzoek
MOCIA is een samenwerking tussen verschillende universiteiten, onderzoekscentra en andere organisaties.
Binnen MOCIA wordt een programma ontwikkeld dat mensen helpt om hun leefstijl te veranderen. Het doel van die verandering is om de hersenen zo gezond mogelijk te houden bij het ouder worden. Om dat makkelijker te maken wordt gebruik gemaakt van eHealth: een methode waarbij iemand thuis via de computer het programma kan volgen. Het programma is voor een deel persoonlijk gemaakt, zodat deze het best aansluit op de eigen situatie en mogelijkheden.
Om dat programma te kunnen ontwikkelen worden er binnen MOCIA verschillende onderzoeken gedaan, waaronder FINGER-NL, HELI en COMBI.
FINGER-NL
Dit is een bestaand programma dat mensen helpt hun leefstijl te veranderen. Onderzoekers gaan bekijken hoe dit programma kan worden aangepast voor Nederlandse mensen. Deelnemers aan dit onderzoek volgen 2 jaar lang een programma om hun leefstijl te verbeteren. Ze worden verdeeld in een groep die veel met het programma bezig is (3 uur per week) en een groep die er minder mee bezig is (3 uur per maand).
In het programma krijgen deelnemers informatie en opdrachten om te werken aan een gezonde leefstijl. Ze volgen het programma voor een deel thuis en gaan een paar keer naar een onderzoekscentrum. Tijdens deze bezoeken worden deelnemers lichamelijk onderzocht en wordt hun denkvermogen getest.
HELI
In dit onderzoek wordt bekeken hoe veranderingen in leefstijl zorgen voor veranderingen in de hersenen en het geheugen. Daarnaast kijken de onderzoekers naar het verband tussen de darmen en de hersenen. Ze onderzoeken daarvoor veranderingen in de bloedwaarden, de ontlasting en in de urine. De onderzoekers denken dat deze veranderingen samenhangen met de veranderingen in de hersenen.
Voor het HELI-onderzoek bezoeken deelnemers onderzoekscentra in Nijmegen en Wageningen. Tijdens deze bezoeken wordt een hersenscan en lichamelijk onderzoek uitgevoerd en wordt het denkvermogen getest. Tussen deze bezoeken door volgen de deelnemers een programma om de leefstijl en hersengezondheid te verbeteren.
Meedoen aan dit onderzoek?
U kunt meedoen aan dit onderzoek als u tussen de 60 en 75 jaar oud bent en u in de buurt woont van de onderzoekscentra in Nijmegen en Wageningen. Ook heeft u minimaal twee risicofactoren voor cognitieve achteruitgang die u kunt veranderen (bijvoorbeeld een te hoog cholesterol, overgewicht, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten of weinig bewegen).
Daarnaast zijn er ook aanvullende voorwaarden waarover de onderzoekers u zullen informeren.
COMBI
Uit eerder onderzoek is bekend dat darmgezondheid mogelijk een belangrijke rol speelt in hersengezondheid. Iemands darmgezondheid kan aangepast worden door bepaalde dieetveranderingen, of door voedingssupplementen te slikken. In dit onderzoek wordt onderzocht hoe het slikken van een vitaminesupplement voor de darmen kan leiden tot veranderingen in de darmgezondheid, de hersengezondheid en het geheugen.
Voor het COMBI-onderzoek slikken deelnemers zes weken lang elke dag een voedingssupplement met vitamines voor de darmen, of een controlesupplement. Zowel voor als na deze zes weken wordt er lichamelijk onderzoek gedaan, worden geheugentesten uitgevoerd en vragenlijsten ingevuld. Ook wordt ontlasting en ochtendurine onderzocht.
Meedoen aan dit onderzoek?
U kunt meedoen aan het onderzoek wanneer u tussen de 60 en 75 jaar oud bent, u bereid bent om te reizen naar de onderzoekscentra in Nijmegen en Wageningen en wanneer u minimaal twee risicofactoren voor dementie heeft. Bij risicofactoren voor dementie kunt u bijvoorbeeld denken aan: een verhoogd cholesterolgehalte, overgewicht, een hoge bloeddruk, een weinig actieve leefstijl, of hart- en vaatziekten.
Daarnaast zijn er ook aanvullende voorwaarden, waarover de onderzoekers u voordat het onderzoek begint zullen informeren.