Kenmerken van een gegeneraliseerde angststoornis

Je veel zorgen maken om veel dingen, ook al is daar eigenlijk geen reden voor. Dat gebeurt bij GAS. Zo kan het zijn dat je je heel druk maakt om je gezondheid, terwijl je gezond bent. Of je maakt je zorgen om ontslagen te worden, terwijl het eigenlijk prima gaat op je werk. De meeste mensen met GAS krijgen rond hun 20ste de eerste klachten. Maar de klachten kunnen ook eerder of later ontstaan.

Als je GAS hebt, dan kun je dit herkennen aan kenmerken als:

  • je bent elke dag bang, zonder dat daar een duidelijke reden voor is.
  • je maakt je zorgen over mogelijke gevaren in de toekomst en denkt dat er iets ergs gaat gebeuren.
  • je kunt je zorgen niet goed stoppen en hebt er geen controle over.
  • je kunt werk of andere dagelijkse dingen minder goed of helemaal niet meer doen.
  • situaties die je zorgen erger maken ga je uit de weg. Je zegt bijvoorbeeld afspraken af, omdat je er te moe voor bent.

Lichamelijke klachten

Ook kan je last hebben van lichamelijke klachten. Deze lichamelijke klachten ontwikkelen zich vaak langzaam en heb je tijdens het doen van dagelijkse dingen. Bij GAS heb je minimaal 3 van deze lichamelijke klachten:

Diagnose van een gegeneraliseerde angststoornis

GAS ontstaat meestal langzaam. Het kan ook zijn dat je je eerste klachten krijgt nadat je iets heftigs hebt meegemaakt. Bijvoorbeeld een lichamelijke ziekte of veel stress op je werk. Maar dit hoeft niet altijd zo te zijn. Er kan sprake zijn van GAS als je minimaal 6 maanden dagelijks angst en zorgen ervaart over verschillende dingen in je leven. En als je klachten niet ontstaan zijn door drugs of een lichamelijke aandoening.

In het begin kan je merken dat je vaak angstig, onrustig, gespannen of zenuwachtig bent. Je weet dan niet goed waarom dit is. Misschien wil je ook vaker alleen zijn en ontwijk je nieuwe situaties liever.

Daarna krijg je vaak lichamelijke klachten, zoals hartkloppingen, zweten, misselijkheid of duizeligheid. Ook kan het zijn dat je wazig ziet, een droge mond hebt, trilt of slappe benen hebt.

Door de spanning kun je hoofdpijn krijgen of pijn aan je nek of schouders. Ook kun je snel afgeleid zijn en moeite hebben om in slaap te vallen. Met deze klachten kom je vaak bij je huisarts. De huisarts stelt vragen over je klachten en kan de diagnose GAS stellen.

190.400 mensen

hadden een gegeneraliseerde angststoornis in 2016 volgens een bevolkingsonderzoek in Nederland

1,5 keer

komt een gegeneraliseerde angststoornis vaker voor bij vrouwen dan bij mannen

Oorzaken van een gegeneraliseerde angststoornis

Wetenschappers weten nog niet precies wat GAS veroorzaakt. Ze denken dat het meestal ontstaat door een combinatie van oorzaken.

Als een van je ouders een angststoornis heeft, dan ben je gevoeliger voor het ontwikkelen van GAS of een andere angststoornis. De dingen die je in je leven hebt meegemaakt, spelen een grotere rol dan deze aanleg.

Zo kun je GAS ontwikkelen nadat je iets heftigs hebt meegemaakt waar je veel stress door had. Bijvoorbeeld een lichamelijke ziekte, een verhuizing, een bevalling, stress op je werk of het overlijden van een naaste.

De hersenen spelen een grote rol bij een gegeneraliseerde angststoornis. Je hersencellen reageren anders op bepaalde stofjes (neurotransmitters) als je GAS hebt. Hierdoor reageer je sneller en heftiger op sommige situaties.

Behandeling van een gegeneraliseerde angststoornis

GAS gaat meestal niet vanzelf over, maar door behandeling kunnen de klachten minder worden. De behandeling bestaat uit cognitieve gedragstherapie, medicijnen of een combinatie van beide. Na de diagnose beslis je samen met je huisarts wat de beste behandeling voor je is.

Voor cognitieve gedragstherapie kan de huisarts je doorverwijzen naar de praktijkondersteuner GGZ, een psycholoog of een psychotherapeut. Tijdens deze therapie krijg je hulp om anders om te gaan met angstige situaties en gedachten. Je angsten kunnen daardoor meestal minder worden of verdwijnen.

Soms helpt de therapie niet goed genoeg. Of heb je naast GAS ook een depressie. De huisarts of psychotherapeut kan je dan ook medicijnen geven. Dit zijn meestal antidepressiva, zoals citalopram, sertraline, paroxetine of clomipramine. Door deze medicijnen kunnen je angsten in de eerste weken tijdelijk erger worden. Als dat zo is, dan kan de arts je ook medicijnen geven waarvan je rustiger wordt. Bijvoorbeeld diazepam of oxazepam.

Na een paar weken is het duidelijk of de antidepressiva helpen. Als ze goed werken, blijf je ze minimaal een jaar nemen.

Behalve medicijnen en therapie kan het ook helpen om je manier van leven te veranderen. Stress, cafeïne, drugs en alcohol maken je angsten vaak erger. Daarom is het meestal beter om veel minder koffie en alcohol te drinken en geen drugs te gebruiken.

Ook helpt het als je minimaal 30 minuten per dag beweegt. Het gaat dan om beweging waarbij je hartslag omhoog gaat, zoals fietsen, rustig zwemmen of werken in de tuin.

Slapend van je angst afkomen: droom of werkelijkheid?

De Hersenstichting draagt bij aan onderzoek van het Amsterdam UMC. De onderzoekers willen weten of een bestaande behandeling tegen slapeloosheid ook helpt bij mensen met een angststoornis die slecht slapen. Als mensen met angstklachten beter slapen, kan hun angst beter behandeld worden. Hierdoor verbetert voor hen de kwaliteit van leven. Een op de drie mensen in Nederland krijgt te maken met angstklachten.

Lees meer

Gevolgen van een gegeneraliseerde angststoornis

Van GAS kun je lange tijd last hebben. Op sommige dagen voel je je misschien beter,

zonder dat je weet waarom. Met een goede behandeling is de kans vaak groot dat je je angsten

onder controle krijgt. Op slechte dagen haal je misschien minder plezier uit het leven, maar de meeste mensen met GAS lukt het uiteindelijk om goed om te gaan met hun angsten na een behandeling. De angsten kunnen na de behandeling terugkomen, maar als je met je behandelaar een plan gemaakt hebt (een signaleringsplan), weten jij en je naasten beter wat je in zo’n situatie kunt doen.

Als GAS niet behandeld wordt, dan kan GAS verschillende gevolgen hebben voor het dagelijks leven:

  • Thuis

    goed voor jezelf zorgen, kan je meer energie kosten. Misschien gebruik je alcohol en drugs om je rustiger te voelen, terwijl dit je klachten eigenlijk juist erger maakt. Ook kan je meer dingen gaan ontwijken, wil je vooral in bed liggen en ga je meer eten

  • Werk en school

    je aandacht ergens bij houden kan lastiger zijn door je angsten. Soms duurt het daardoor wat langer tot je iets goed begrijpt. Naar school gaan, studeren of werken lukt vaak niet goed, omdat je slecht slaapt. Je wilt je misschien vaker ziekmelden.

  • Vrije tijd

    door klachten als duizeligheid en pijnlijke spieren kan het moeilijker zijn om te reizen. Je kunt merken dat je liever geen nieuwe dingen meer doet, omdat dit voor extra stress zorgt.

  • Sociale contacten

    GAS kan meestal veel invloed hebben op je sociale leven. Afspraken zeg je vaak af, omdat je overdag moe bent. Je kunt je alleen voelen als je omgeving je angsten niet kennen of begrijpen.

goed voor jezelf zorgen, kan je meer energie kosten. Misschien gebruik je alcohol en drugs om je rustiger te voelen, terwijl dit je klachten eigenlijk juist erger maakt. Ook kan je meer dingen gaan ontwijken, wil je vooral in bed liggen en ga je meer eten

je aandacht ergens bij houden kan lastiger zijn door je angsten. Soms duurt het daardoor wat langer tot je iets goed begrijpt. Naar school gaan, studeren of werken lukt vaak niet goed, omdat je slecht slaapt. Je wilt je misschien vaker ziekmelden.

door klachten als duizeligheid en pijnlijke spieren kan het moeilijker zijn om te reizen. Je kunt merken dat je liever geen nieuwe dingen meer doet, omdat dit voor extra stress zorgt.

GAS kan meestal veel invloed hebben op je sociale leven. Afspraken zeg je vaak af, omdat je overdag moe bent. Je kunt je alleen voelen als je omgeving je angsten niet kennen of begrijpen.

De Hersenstichting heeft bij het opstellen van deze tekst dankbaar gebruik gemaakt van adviezen van:

  • Prof. dr. Koen R.J. Schruers, psychiater, Universiteit Maastricht en Mondriaan

Gerelateerde blog berichten

Lees meer berichten