De Hersenstichting draagt met €500.000 bij aan onderzoek van de Universiteit van Amsterdam. Onder leiding van professor Helmut Kessels doen wetenschappers onderzoek naar de hele vroege fase van de ziekte van Alzheimer. Ze willen weten wat er dan precies misgaat in de hersenen. Dat is nodig om uiteindelijk een medicijn te kunnen ontwikkelen dat alzheimer remt voordat er ernstige klachten zijn.
De Hersenstichting financiert dit project met €450.000 vanuit het Bomers-Marres Fonds. Het Bomers-Marres Fonds is een Fonds op Naam, opgericht vanuit een nalatenschap voor het financieren van alzheimeronderzoek.
Hersenbeschadiging door eiwitophopingen
De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende oorzaak van dementie. Kenmerken van deze hersenaandoening zijn problemen met geheugen, taal, slapen, gedrag en emoties.
Bij alzheimer zijn er ophopingen van bepaalde eiwitten in de hersenen. Deze maken de hersencellen en verbindingen tussen de hersencellen kapot. Dit zorgt ervoor dat de hersenen niet meer goed werken. Op het moment van de diagnose zijn de hersenen al blijvend beschadigd.
Wetenschappers zoeken naar behandelingen die alzheimer kunnen stoppen of vertragen. Bijvoorbeeld door de ziekte al zo vroeg mogelijk te op te sporen. Ook zoeken ze naar medicijnen die hersenschade kunnen voorkomen.
“Voor alzheimer geldt dat het beter is om te voorkomen dan te genezen. Wanneer er geheugenproblemen beginnen op te treden is er al zoveel schade aan het brein dat het onmogelijk is om dat nog te herstellen. Het is daarom van belang dat we het begin van de ziekte op een veilige manier kunnen herkennen en behandelen, voordat het te laat is.”
Helmut Kessels, hoofdonderzoeker
Alzheimer begint mogelijk tijdens slaap
Alzheimer begint al in de hersenen voordat iemand ernstige klachten krijgt. Onderzoeker Helmut Kessels en zijn team willen weten hoe geheugenverlies bij alzheimer precies ontstaat. Ze denken dat het te maken heeft met wat er tijdens de slaap in de hersenen gebeurt. Dat is het moment dat de hersenen herinneringen opslaan en afvalstoffen opruimen.
Ook kijken de onderzoekers naar behandelingen die mensen in een vroege fase van alzheimer kunnen helpen. Mogelijk kunnen bepaalde geneesmiddelen de hersenen beschermen, voordat deze blijvend beschadigen.
Waarom steunt de Hersenstichting dit project?
Met dit onderzoek willen de wetenschappers beter begrijpen wat er gebeurt in de hersenen in een heel vroege fase van alzheimer. Ze willen zorgen dat alzheimer eerder ontdekt kan worden. En ze zoeken naar een middel om de ziekte vroegtijdig te behandelen. Daarmee dragen ze bij aan het voorkomen van ernstige gevolgen van alzheimer in de toekomst.
Een van de doelen van de Hersenstichting is het voorkomen en genezen van hersenaandoeningen. Dit onderzoek draagt daaraan bij. Daarom steunt de Hersenstichting dit onderzoek met €500.000, waarvan €450.000 vanuit het Bomers-Marres Fonds.
Meer over het onderzoek
Hoe pakken de onderzoekers dit aan?
De wetenschappers gebruiken voor hun onderzoek speciale muizen die alzheimer hebben. Als de muizen gaan slapen, doen de wetenschappers metingen in hun brein. Ze kijken naar eiwit-ophopingen tussen de hersencellen. Mogelijk zorgen die ervoor dat herinneringen niet meer goed worden opgeslagen. Ook onderzoeken de wetenschappers of ze alzheimer kunnen vaststellen door te kijken naar de veranderde werking van de hersenen tijdens slaap.
Daarnaast doen de onderzoekers proeven met geneesmiddelen waarmee de eiwitophopingen in de hersenen van de muizen opgespoord kunnen worden. Ze kijken ook of die medicijnen het geheugenverlies kunnen afremmen of stoppen.
Sommige delen van de hersenen van alzheimer-muizen werken hetzelfde als bij mensen met alzheimer. Onderzoek met muizen geeft daarom ook informatie over hoe alzheimer kan verlopen bij mensen. Meer weten over proefdieronderzoek? Hier lees je onder welke voorwaarden de Hersenstichting onderzoek met proefdieren steunt.
Welke resultaten verwachten de onderzoekers?
Dit onderzoek is belangrijk om meer te begrijpen wat er gebeurt in de hersenen bij alzheimer. Zo kan de ziekte uiteindelijk eerder worden ontdekt. En de onderzoekers leren meer over welke behandelingen kunnen werken. Met die kennis kunnen wetenschappers in de toekomst betere behandelingen ontwikkelen voor de ziekte van alzheimer.
Hoe ver is het onderzoek?
Het onderzoek moet nog beginnen.
Wat is de volgende stap?
Als vervolgstap van dit onderzoek zullen onderzoekers de bevindingen vertalen naar mensen met de ziekte van Alzheimer. Met dat vervolgonderzoek kijken ze of de beginfase van alzheimer herkend kan worden, al jaren voordat er geheugenproblemen optreden.