Charge Your Brainzzz: betere slaap voor tieners

Goed slapen: het klinkt simpel. Toch is het voor tieners een groeiend probleem. Steeds meer jongeren slapen te weinig of slecht. Daarom startte de Hersenstichting in 2017 met Charge Your Brainzzz, een programma om slaap bij jongeren te verbeteren. De derde fase van het programma wordt momenteel gemaakt. Slaapwetenschappers Danique Heemskerk (foto links) en Maartje van Stralen (foto rechts) van de Vrije Universiteit Amsterdam vertellen je meer over het programma.

Wat is Charge Your Brainzzz?

Danique: Charge Your Brainzzz is een lespakket voor middelbare scholen. Het bestaat uit vier lessen over slaap, stress en schermgebruik. Ook zitten er tools bij voor ouders, zoals online advies en een slaapcheck voor tieners. Voor scholen zit er een stappenplan bij om bijvoorbeeld schoolmeldingen in de avond aan te passen.

Waarom is Charge Your Brainzzz bedacht?

Maartje: “De cijfers liegen niet: meer dan de helft van de jongeren slaapt onvoldoende. En dit aantal blijft stijgen. Dat heeft grote gevolgen voor de jeugd: vermoeidheid, slechte concentratie, sombere stemming, minder bewegen en ongezond eten. Op lange termijn kan het zorgen voor serieuze gezondheidsproblemen, maar ook problemen bij hun schoolprestaties.”

Danique: “Het slechte slapen van tieners heeft verschillende oorzaken. Veel tieners maken ‘s avonds laat huiswerk of scrollen eindeloos op social media. Het werkt ook niet mee dat scholen tegenwoordig schoolresultaten van leerlingen laat in de avond nog delen. Daardoor kan een leerling schoolzaken minder goed loslaten. Daarnaast wordt het tienerbrein eigenlijk pas rond 8:30 uur wakker, maar om die tijd worden ze meestal al op school verwacht. De biologische klok van jongeren matcht niet met hoe de maatschappij is ingericht.”

Maartje: “Eigenlijk komen de jongeren terecht in een vicieuze cirkel: doordat ze pas laat gaan slapen, maar wel vroeg moeten opstaan, slapen ze structureel te kort. Dat slaaptekort zorgt ervoor dat zij overdag vaker trek hebben in ongezond voedsel, minder bewegen, meer achter een schermpje zitten en meer piekeren, waardoor ze ‘s avonds nog moeilijker in slaap komen. Lange tijd slecht slapen vergroot daarnaast de kans op aandoeningen als depressie, dementie, hart- en vaatziekten en obesitas.”

Waarom is goede slaap zo belangrijk voor onze hersenen?

Danique: “Terwijl je slaapt, worden je hersenen als het ware weer schoongespoeld. Tijdens je slaap verwerk je alle indrukken van de dag, geef je gevoelens een plaats en zorg je ervoor dat je alle belangrijke dingen onthoudt. Voor tieners is slaap nog eens extra belangrijk. De hersenen zijn op die leeftijd namelijk nog volop in ontwikkeling. Helaas slapen Nederlandse tieners over het algemeen vrij slecht. Ze slapen te kort en de slaap die ze wel krijgen is vaak van slechte kwaliteit.”

Er wordt momenteel een derde fase van Charge Your Brainzzz gemaakt. Hoe zijn de resultaten tot nu toe?

Maartje: “De resultaten van fase 1 en 2 zijn positief. Leerlingen hebben na het volgen van Charge Your Brainzzz meer kennis over slaap, denken positiever over slaap en slapen gemiddeld bijna een kwartier langer. Ook zijn de docenten te spreken over het programma. De komende jaren gaat het programma nog een stap verder. We willen zoveel mogelijk scholieren in Nederland beter laten slapen. De komende jaren zullen we het programma daarom nog verder verbeteren en evalueren.”

Danique: “Inmiddels hebben acht scholen meegedaan aan het programma Charge Your Brainzzz. En er staan meer scholen in de rij om mee te doen. We zijn blij dat steeds meer scholen zien hoe belangrijk het stukje slaap is voor deze jonge doelgroep. Samen gaan we voor een uitgeslapen generatie.”

Meer informatie over Charge Your Brainzzz is te vinden via www.chargeyourbrainzzz.nl. Scholen kunnen zich daar ook aanmelden voor het programma voor schooljaar 2025-2026 of 2026-2027.