Bewegen en de hersenen

Beweging is goed voor je denkvermogen. Hiermee bedoelen we dingen als je geheugen, aandacht en hoe makkelijk je dingen kunt begrijpen en leren. Bepaalde hersengebieden zijn extra gevoelig voor de positieve effecten van bewegen. Bijvoorbeeld de prefrontale cortex en de hippocampus. Deze zorgen voor je geheugen en het filteren van informatie.  

Door overdag te bewegen, slaap je ’s nachts beter. Dit heeft te maken met het slaaphormoon melatonine. Dit is een stofje in je hersenen dat regelt wanneer je je slaperig voelt. Bewegen heeft een positieve invloed op ​het vrijmaken van ​melatonine. Hierdoor verbetert je slaap-waakritme, de balans tussen slapen en wakker zijn. Vooral ouderen hebben vaak slaapproblemen doordat het lichaam minder melatonine aanmaakt. Voor hen is voldoende beweging dus extra belangrijk. Maar: beweeg liever niet intensief​ binnen 2 uur​ voor het slapen gaan. Dit kan juist voor slaapproblemen zorgen, omdat je lichaam ​en je geest ​dan nog te actief zijn.  

Beweging heeft een positieve invloed op de mentale gezondheid. Het zorgt voor een betere stemming en minder stress. Hoe dat kan? Een sport of vorm van lichaamsbeweging doen die je leuk vindt zorgt voor plezier. Daarnaast maakt bewegen de hersengebieden die je emoties regelen actief. Die hersengebieden zorgen er samen voor dat negatieve emoties niet te veel worden. 

Ook komen er door beweging bepaalde stoffen vrij in de hersenen, zoals ​dopamine en ​serotonine. Serotonine wordt ook wel het gelukshormoon genoemd, omdat het voor een goede stemming zorgt. Vooral als je stress hebt is het belangrijk om matig intensief te bewegen. Met andere woorden: doe activiteiten die wat moeite kosten, zoals wandelen of fietsen.  

Regelmatig bewegen kan angst- en depressieklachten ​en psychotische klachten ​verminderen. 

Door regelmatig te bewegen, verhoog je je weerstand. Dit verkleint de kans op ziektes. 

Door te sporten leer je iets nieuws. Bewegen is ook goed voor je kracht en balans.  Hierdoor kun je meer vertrouwen in je eigen lichaam krijgen. Dit heeft een goede invloed voor je algemene zelfvertrouwen. Daarnaast vergroot plezier in het bewegen de kans op een betere mentale gezondheid.

Door sporten en bewegen kom je in contact met andere mensen. Vooral in groepsverband, zoals een wandelgroep of een volleybalteam. Door samen te sporten en bewegen voel je je verbonden met anderen. Ook oefen je met sociaal zijn. Je leert over vriendschappen, samenwerken en het opbouwen en onderhouden van relaties. 

Stel een doel en beloon jezelf wanneer je deze haalt. ​Begin klein, zodat het echt (makkelijk) haalbaar is. ​​Beloon jezelf als je het doel haalt.​ Zorg wel dat je je doel duidelijk beschrijft. Wil je elke dag een uur wandelen? Of wil je 2 keer per week naar yoga, en elke dag een half uur fietsen? Een doel kan ook bijvoorbeeld een hoeveelheid stappen per dag zijn. Dit kun je meten met een stappenteller of een app op je mobiele telefoon. Wees zo precies mogelijk. Dat maakt het makkelijker om vol te houden.  

Koppel beweging aan andere routines in je leven, bijvoorbeeld door de boodschappen op de fiets of lopend te doen in plaats van met de auto. Of stap een halte eerder uit als je met de bus reist, maak in je pauze een wandeling in plaats van te zitten in de kantine. Of neem de trap in plaats van de lift. Als je dit standaard doet, wordt bewegen een gewoonte. Je hoeft er dan niet meer over na te denken.  

Het kan helpen om de momenten waarop je beweegt van tevoren in te plannen. Zo maak je de kans kleiner dat het erbij in schiet of dat je het vergeet. Spreek bijvoorbeeld een vaste dag af met een vriend of vriendin om te gaan sporten, te gaan wandelen of een stukje te fietsen. Je kunt ook zogenaamde als-dan-plannen maken. Bijvoorbeeld: ‘als ik na mijn werk thuiskom, dan ga ik eerst een rondje wandelen.’ 

Als het niet lukt om dagelijks dertig minuten te bewegen, kun je bijvoorbeeld beginnen met kortere periodes van tien minuten. Een beetje extra bewegen heeft al een groot effect op de gezondheid van je hersenen.  

Bewegen is soms makkelijker dan je denkt: ook tuinieren, zware boodschappen tillen​​ de vloer schrobben tellen mee. 

Je gedrag veranderen gaat veel gemakkelijker met steun van anderen, zoals je partner, familie of vrienden. Vertel ze wat jouw doel is en hoe de ander jou kan helpen. Bijvoorbeeld door met je mee te doen, of door regelmatig te vragen hoe het gaat. Je kunt ook je huisarts, fysiotherapeut of diëtist om hulp vragen. Of zoek een persoonlijke (beweeg)coach, die speciaal voor jou een plan maakt om meer te bewegen.   

Heb je je doel niet gehaald? Dat kan gebeuren. Het is normaal om af en toe een mindere periode te hebben. Als je je gedrag verandert, val je af en toe terug in oude gewoontes. Dat hoort erbij. Pak je goede beweeggedrag snel weer op en hou vol. Dan zul je de positieve gevolgen van bewegen al gauw weer ervaren.