Eerste stap richting behandeling die Alzheimer vertraagt

Enkele weken geleden heeft de Europese Commissie het medicijn Lecanemab toegelaten tot de Europese markt. Een bijzondere ontwikkeling: voor het eerst is er een medicijn beschikbaar dat de ziekte van Alzheimer kan afremmen.

Toch is het medicijn nog niet beschikbaar voor mensen met Alzheimer in Nederland. Het Zorginstituut Nederland moet eerst bepalen of het wordt opgenomen in het basispakket, en voor wie. In dit artikel leggen we uit wat deze toelating betekent, en wat er nog moet gebeuren voordat mensen in Nederland het medicijn kunnen krijgen.

Wat doet Lecanemab?

Lecanemab richt zich op de ophoping van schadelijke eiwitten in de hersenen, een kenmerk van de ziekte van Alzheimer. Onderzoek laat zien dat het medicijn bij een deel van de mensen de achteruitgang van de hersenen iets vertraagt. Het effect is bescheiden, maar voldoende voor het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) om het middel goed te keuren voor een beperkte groep patiënten.

Is dit dé doorbraak waar we op wachten?

De toelating van Lecanemab is een belangrijke mijlpaal, maar geen oplossing voor de ziekte van Alzheimer. Artsen in Nederland zijn voorzichtig positief: zij zien dit medicijn als een eerste stap richting effectievere behandelingen. Er is nog veel onderzoek nodig naar nieuwe medicijnen en combinatietherapieën die beter werken en meer mensen kunnen helpen. De Hersenstichting blijft zich inzetten voor wetenschappelijk onderzoek naar oplossingen die het verschil maken.

Voor wie is Lecanemab geschikt?

Lecanemab is niet geschikt voor de meeste mensen met dementie. Het middel is alleen onderzocht bij relatief jonge mensen met de ziekte van Alzheimer, zonder andere ernstige aandoeningen zoals hart- en vaatziekten. Daardoor komt naar schatting minder dan 10 procent van de mensen met dementie in aanmerking.

Waarom werd het middel eerst afgekeurd?

De EMA wees het medicijn eerder af vanwege het risico op bijwerkingen, zoals bloedingen in de hersenen. Bij een tweede beoordeling is het middel alsnog goedgekeurd, maar onder strenge voorwaarden. Zo geldt er een uitsluiting voor mensen met een genetische aanleg (APOE4-dragers) en voor mensen die bloedverdunners gebruiken. Dit om het risico op ernstige bijwerkingen te beperken.

Werkt het middel bij iedereen met Alzheimer?

Nee, Lecanemab is alleen bedoeld voor mensen in het vroege stadium van de ziekte van Alzheimer. Soms zelfs al vóór de diagnose ‘dementie’. Echter, ook bij mensen die in aanmerking komen, werkt het middel niet altijd. Sommige mensen blijven stabiel of gaan iets minder hard achteruit, terwijl anderen alsnog achteruitgaan. De verschillen in effect zijn beperkt, maar hoopgevend genoeg voor verder onderzoek.

Kan mijn naaste nu behandeld worden met Lecanemab?

Nog niet. De toelating van het medicijn op Europees niveau betekent niet dat het automatisch beschikbaar is in Nederland. Pas als het Zorginstituut een positief besluit neemt over de vergoeding en er afspraken zijn gemaakt met zorgprofessionals, kan behandeling met Lecanemab starten.

Wat vindt de Hersenstichting?

De Hersenstichting is positief over deze ontwikkeling, maar wil geen valse hoop wekken. Lecanemab is niet de oplossing, maar wel een eerste stap. Daarom blijft het essentieel dat er geïnvesteerd wordt in onderzoek naar betere behandelingen. Alleen zo kunnen we in de toekomst écht verschil maken voor mensen met Alzheimer en hun naasten.