Wat gebeurt er met de bloed-hersenbarrière bij hersenaandoeningen? Hoe kunnen we met de kennis daarvan bestaande behandelingen verbeteren en nieuwe behandelingen ontwikkelen? Het samenwerkingsverband BRAINS** heeft €719.900 bijgedragen aan onderzoek van Amsterdam UMC om antwoorden te vinden op deze vragen. Het onderzoek staat onder leiding van prof. dr. Elga de Vries.
Waarom worden medicijnen tegenhouden?
De bloed-hersenbarrière beschermt je hersenen. Goede stoffen mogen erdoor, slechte stoffen worden tegengehouden. Helaas worden medicijnen ook vaak tegengehouden. Dit is een groot probleem bij de behandeling van hersenaandoeningen zoals epilepsie. Bij hersenaandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer en multiple sclerose (MS) werkt de bloed-hersenbarrière niet goed. Dit kan bijdragen aan de ziekte of deze zelfs veroorzaken.
Behandelingen ontwikkelen en verbeteren
Onderzoekster prof. dr. Elga de Vries van Amsterdam UMC, wil in dit onderzoeksproject uitzoeken wat er bij hersenaandoeningen met de bloed-hersenbarrière gebeurt. Met die kennis wil zij modellen ontwikkelen waarin je kunt zien hoe de barrière zich gedraagt bij een specifieke hersenaandoening. Dit is een belangrijke stap, omdat het kan worden gebruikt om behandelingen te verbeteren en te ontwikkelen.
Waarom steunt BRAINS dit onderzoek?
Het samenwerkingsverband BRAINS wil dat de hersenen beter bereikbaar worden voor de behandeling van hersenaandoeningen en draagt daarom bij aan belangrijk onderzoek zoals dit. Daardoor hopen we in de toekomst ernstige hersenaandoeningen zoals epilepsie, dementie en MS te vertragen, stoppen en mogelijk zelfs genezen. Dat biedt nieuwe mogelijkheden en hoop voor de 4 miljoen Nederlanders met een hersenaandoening.
Meer over het onderzoek
Als de bloed-hersenbarrière goed werkt, blijven onze hersenen gezond. Maar als de barrière verzwakt is, kunnen hersenaandoeningen optreden. Dat is bijvoorbeeld het geval bij MS en de ziekte van Alzheimer. Het doel van dit onderzoek is beter leren begrijpen hoe de bloed-hersenbarrière werkt bij verschillende hersenaandoeningen. Aan de ene kant willen de onderzoekers weten waarom de bloed-hersenbarrière verzwakt is bij sommige hersenaandoeningen. Aan de andere kant willen de onderzoekers de hersenen bereikbaar maken voor medicijnen.
Hoe pakken ze dit aan?
De onderzoekers gaan…
- De bloedvaten uit de hersenen van overleden patiënten met progressieve MS en CAA (Capillaire Cerebrale Amyloïd Angiopathie) analyseren;
- Stamcellen gebruiken om kweekmodellen te maken van de bloed-hersenbarrière, zodat ze hierop in hun laboratorium kunnen experimenteren;
- Testen hoe de kweekmodellen reageren op stoffen die de bloed-hersenbarrière versterken en hoe mogelijke dragers voor geneesmiddelen getransporteerd worden.
“Een gezonde bloed-hersenbarrière is essentieel voor gezonde hersenen.”
aldus prof. dr. Elga de Vries, hoofdonderzoeker op de afdeling Moleculaire Celbiologie en Immunologie bij Amsterdam UMC
Welke resultaten verwachten de onderzoekers?
De onderzoekers verwachten met dit onderzoek de werking van de bloed-hersenbarrière beter te begrijpen. Bijvoorbeeld waarom bepaalde medicijnen worden tegengehouden en hoe we dat kunnen voorkomen. Ook het versterken van een verzwakte barrière is een doel van dit onderzoek.
Hoe ver is het onderzoek?
Het onderzoek is gestart in 2023. Als er in de tussentijd resultaten zijn, komen die te staan op deze pagina.
Wat is de volgende stap?
Het begrijpen hoe de bloed-hersenbarrière werkt is de basis voor betere behandelingen van hersenaandoeningen. Wat de volgende stap zal zijn, is afhankelijk van de resultaten en dit onderzoek. Zodra de werking in het brein duidelijker is, biedt dat volop nieuwe kansen.
**Binnen het samenwerkingsverband BRAINS bundelen Alzheimer Nederland, EpilepsieNL, Hersenstichting, ParkinsonNL en Stichting MS Research de krachten. Dit onderzoek is medegefinancierd met PPS-financiering door Health~Holland, Topsector Life Sciences & Health, dat beschikbaar is gesteld aan BRAINS ter stimulering van publiek-private samenwerkingen.