Wat is neglect?

Bij neglect ben je je niet bewust van een deel van je omgeving. Je kunt dan niet je aandacht richten op mensen of dingen links of rechts van je. Neglect komt altijd maar aan 1 kant voor. Dit deel van de wereld om je heen bestaat niet voor je, ook al is dat niet je bedoeling. Op dit deel van de wereld kan je je aandacht niet richten en merk je dingen niet op.  

Het kan voor de omgeving opvallen dat je neglect hebt, doordat je bijvoorbeeld veel botst, het bord maar half leegeet, of spullen in een gedeelte van de ruimte niet kan terugvinden. Ook kan je bijvoorbeeld een deel van je eigen lichaam niet goed opmerken. Dit deel wordt dan genegeerd. Ook al ben je niet aan een kant (halfzijdig) verlamd, kan dit ervoor zorgen dat je dingen met één hand probeert te doen. Je merkt je andere hand niet op of een arm of been komt klem te zitten. Het kan ook voorkomen dat je dingen misschien niet hoort, zonder dat je doof bent. Dat is een auditieve (heeft te maken met je gehoor) vorm van neglect. 

Kenmerken neglect

 Er zijn veel verschillende manieren waarop je neglect kunt herkennen. De kenmerken zijn voor elke iedereen anders. De klachten heb je altijd aan dezelfde kant en ze worden niet veroorzaakt doordat er iets mis is met je ogen of oren of doordat je verlamd bent. 

Je kunt neglect herkennen aan: 

  • niet opmerken van mensen aan je linker- of rechterkant 
  • niet opmerken van voorwerpen aan je linker- of rechterkant 
  • scheef liggen of zitten 
  • moeite met lezen en klokkijken 
  • moeite met weten waar je bent 
  • je hoofd telkens naar één kant draaien 

Zelf heb je meestal niet door dat je deze dingen doet, maar anderen kan het wel opvallen. Het verschilt per moment hoe sterk de klachten kunnen zijn. Klachten kunnen bijvoorbeeld erger worden in een drukkere omgeving of bij vermoeidheid. 

Sommige dingen die de omgeving kunnen opvallen, kunnen erg lijken op hemianopsie. Dit is een ander mogelijk gevolg van hersenbeschadiging. Mensen met hemianopsie kunnen bijvoorbeeld ook botsen omdat zij dingen aan een kant in de ruimte niet goed kunnen zien. Als je hemianopsie hebt, dan zie je een deel van je omgeving niet of bijna niet. Dit komt doordat je schade hebt aan de visuele gebieden in je hersenen (de gebieden die betrokken zijn bij zien) en dus niet door een aandachtsprobleem. 

Impact van neglect

Neglect kan binnen een paar weken vanzelf verdwijnen. Maar als je er langer dan 3 maanden last van hebt, dan is het lastiger om helemaal te herstellen. Je kunt er dan voor altijd last van blijven houden. Dit heeft vaak een grote negatieve impact op verschillende gebieden in je leven. 

  • Thuis

    neglect kan ertoe leiden dat je één kant van je gezicht of lichaam vergeet te verzorgen. Je hebt bijvoorbeeld moeite met jezelf scheren, wassen en aankleden. Ook eten kan lastig zijn: vaak eet je je bord maar halfleeg omdat je de andere helft niet opmerkt. Ook kan je moeite hebben om bepaalde spullen of de weg in huis te vinden.

  • Werk en school

    neglect kan ook gevolgen hebben op je werk of school. Bijvoorbeeld doordat je niet doorhebt dat een collega tegen je praat of je dingen in de klas niet opmerkt. Het kan daardoor lastig zijn om mee te doen op de manier die je wilt.

  • Vrije tijd

    hobby’s, zoals sporten kunnen lastiger worden, doordat je je aandacht maar naar 1 kant kunt richten. Daardoor kan het bijvoorbeeld moeilijker zijn om een bal te vangen. Ook zelfstandig reizen is moeilijker, doordat je problemen kunt hebben met lopen, fietsen en autorijden. Je ziet misschien verkeersborden of mensen op straat niet.

  • Sociale contacten

    doordat je telkens één kant van je omgeving niet opmerkt, mis je veel informatie. Dit maakt het lastig om gesprekken te volgen en dingen te begrijpen. Je hebt misschien niet door dat mensen er mensen links of rechts van je staan. Hierdoor negeer je iemand zonder dat je dit wilt. Ook kun je mensen aan de kant waar je neglect hebt minder goed aankijken.  

neglect kan ertoe leiden dat je één kant van je gezicht of lichaam vergeet te verzorgen. Je hebt bijvoorbeeld moeite met jezelf scheren, wassen en aankleden. Ook eten kan lastig zijn: vaak eet je je bord maar halfleeg omdat je de andere helft niet opmerkt. Ook kan je moeite hebben om bepaalde spullen of de weg in huis te vinden.

neglect kan ook gevolgen hebben op je werk of school. Bijvoorbeeld doordat je niet doorhebt dat een collega tegen je praat of je dingen in de klas niet opmerkt. Het kan daardoor lastig zijn om mee te doen op de manier die je wilt.

hobby’s, zoals sporten kunnen lastiger worden, doordat je je aandacht maar naar 1 kant kunt richten. Daardoor kan het bijvoorbeeld moeilijker zijn om een bal te vangen. Ook zelfstandig reizen is moeilijker, doordat je problemen kunt hebben met lopen, fietsen en autorijden. Je ziet misschien verkeersborden of mensen op straat niet.

doordat je telkens één kant van je omgeving niet opmerkt, mis je veel informatie. Dit maakt het lastig om gesprekken te volgen en dingen te begrijpen. Je hebt misschien niet door dat mensen er mensen links of rechts van je staan. Hierdoor negeer je iemand zonder dat je dit wilt. Ook kun je mensen aan de kant waar je neglect hebt minder goed aankijken.  

Oorzaak in de hersenen

Je hersenen bestaan uit 2 helften. Bij schade aan een bepaald deel van de linker- of rechter hersenhelft, kun je neglect krijgen. Meestal komt neglect voor na beschadigingen in de parietaalkwab of bij schade in de verbinding tussen de pariëtaalkwab en de frontaalkwab. Meer informatie over deze hersenkwabben vind je op onze pagina over hoe de hersenen eruit zien. Als je schade hebt aan de rechterkant van je hersenen, is het neglect vaak wat erger. Ook duurt het dan meestal langer voordat je wat herstelt.  

Als de rechterhelft beschadigd is, dan krijg je meestal moeite met het opmerken van dingen aan je linkerkant. Als de linkerhelft beschadigd is, dan merk je dingen aan je rechterkant vaak slechter op. Je krijgt dus meestal last van neglect aan de kant van de hersenhelft die niet beschadigd is (tegenovergestelde kant). 

Aandoeningen die leiden tot neglect

Verschillende hersenaandoeningen kunnen neglect veroorzaken. Een paar voorbeelden zijn: 

Behandelen van neglect

Neglect kan vanzelf overgaan, maar meestal blijf je er last van houden. Wel kan het zijn dat de klachten langzaam minder erg worden. Een team van behandelaars kan helpen, zodat je minder moeite hebt met dagelijkse activiteiten. 

Zo kan een neuropsycholoog of ergotherapeut een scantraining geven. Je leert dan om je aandacht te verplaatsen naar de beschadigde kant. Hierdoor kun je dingen aan deze kant vaker opmerken. 

Een fysiotherapeut leert je om jezelf makkelijker te verplaatsen. En als je moeite hebt om jezelf goed te verzorgen, dan kan een verpleegkundige je daarbij helpen. 

Tips voor mensen met neglect

Als je neglect hebt, dan heb je dat zelf vaak niet door. Dit zijn een paar tips die je in verschillende situaties kunt gebruiken: 

  • Neem genoeg rust: door drukte en vermoeidheid kunnen je klachten erger worden. 
  • Oefen met de je beschadigde kant: geef bewust aandacht aan de kant waaraan je het neglect hebt. Je kunt dit met bepaalde oefeningen doen. Draai bijvoorbeeld je hoofd naar beide kanten. En doe dingen altijd volgens een vast plan, van links naar rechts.
  • Gebruik je onbeschadigde kant vaker in het dagelijks leven: door bepaalde trucjes aan te leren kun je makkelijker omgaan met neglect. Maak gebruik van de ‘goede kant’ bij dingen in je dagelijks leven. Leer bijvoorbeeld om tijdens het eten altijd je bord ook een keer te draaien. Zo kun je goed zien of je bord leeg is. Of als je de deur niet kunt vinden, draai je dan eens om om te zien of de deur dan verschijnt. En vraag mensen of ze aan je goede kant willen gaan zitten, zodat het voor jezelf makkelijker is om gesprekken te volgen en mensen op te merken. 

Tips voor naasten

Zorgen voor een naaste met neglect kan lastig zijn. Mensen met neglect hebben namelijk zelf vaak niets door. 

Dit zijn een paar dingen die je voor je naaste kunt doen: 

  • Geef je naaste genoeg tijd om de omgeving te ontdekken en te leren kennen. 
  • Plaats dingen aan de onbeschadigde kant: door dingen aan de goede kant te zetten, kan je naaste ze sneller zelf opmerken.
  • Oefen samen met de beschadigde kant: herinner je naaste eraan om ook aandacht te geven aan de beschadigde kant. Vraag bijvoorbeeld om tijdens een sociale activiteit altijd het hoofd te draaien, van links naar rechts. Zo merkt je naaste misschien sneller mensen op die aan de beschadigde kant zitten of staan.  

De Hersenstichting heeft bij het opstellen van deze tekst dankbaar gebruik gemaakt van adviezen van: 

  • Dr. Tanja Nijboer, neuropsycholoog, Universiteit Utrecht, Psychologische Functieleer, Neuropsychologie,SMARTneurolab

 

Laatste update: augustus 2025